Podstawowa zasada działania elektrozaworów rozdzielających opiera się na ruchu tłoka, który zamyka i otwiera poszczególne drogi zaworu. Tłok jest wprawiany w ruch przy pomocy cewki elektromagnetycznej. Stan przy braku napięcia na cewce nazywamy pozycją normalną zaworu.
Z uwagi na powyższe informacje rozróżniamy różne funkcje zaworów:
Zawór 3/2 normalnie otwarty – jest to zawór o 3 przyłączach i 2 pozycjach, w pozycji normalnej zasila on np. siłownik jednostronnego działania – otwarta droga między zasilaniem (1) i odbiornikiem (2), po podaniu napięcia na cewkę zamyka on przyłącze zasilania (1) a otwiera drogę dla odpowietrzenia siłownika (2 i 3).
Zawór 3/2 normalnie zamknięty – działanie analogiczne do zaworu normalnie otwartego z tą różnicą, że droga zasilania w pozycji normalnej jest zamknięta a otwarta jest droga odpowietrzenia.
Zawór 4/2 mono i bistabilny – dwupozycyjny zawór posiadający 4 przyłącza – przyłącze zasilania (1) , przyłącza odbiornika (2 i 4) oraz przyłącze odpowietrzania (3).
W pierwszej pozycji otwarta jest droga między zasilaniem a pierwszym przyłączem odbiornika (1-2) oraz droga między drugim przyłączem odbiornika a odpowietrzeniem (4-3), po zmianie pozycji zaworu zasilane jest drugie przyłącze odbiornika (1-4) podczas gdy pierwsze przyłącze odbiornika jest odpowietrzone (2-3).
W przypadku zaworów monostabilnych (posiadających jedną cewkę) jedna pozycja jest stanem normalnym, zmiana pozycji wymaga podania napięcia na cewkę. W zaworach bistabilnych (z dwoma cewkami) obie pozycje są stanami normalnymi a zmiana pozycji wymaga jedynie podania impulsu na odpowiednią cewkę.
Zawory 4/2 są rzadko spotykane w pneumatyce. Zazwyczaj stosuje się zawory 5/2 posiadające dwie osobne drogi odpowietrzania.
Zawór 5/2 mono i bistabilny – zawór o 5 przyłączach i 2 pozycjach, posiada przyłącze zasilania (1), dwa przyłącza odbiornika(2 i 4) i dwa przyłącza odpowietrzenia(3 i 5).
W pierwszej pozycji otwarte zostają drogi między zasilaniem a pierwszym przyłączem odbiornika (1-2) oraz między drugim przyłączem odbiornika a odpowietrzeniem (4-5) . Pozycja druga otwiera drogę między zasilaniem o drugim przyłączem odbiornika (1-4) przy jednoczesnym odpowietrzeniu pierwszego przyłącza odbiornika (2-3).
Zawór 5/3 – to zawór o identycznych przyłączach jak zawór 5/2, wykonuje identyczne funkcje w skrajnych pozycjach, posiada jednak dodatkowo środkową pozycję, która w tym zaworze zawsze jest pozycją normalną.
I właśnie pod względem funkcji jaką wykonuje zawór 5/3 w pozycji środkowej wyróżniamy zawory:
- z położeniem środkowym zablokowanym: wszystkie przyłącza zaworu są zamknięte,
- z położeniem środkowym napowietrzonym: otwarte są drogi między zasilaniem a przyłączami odbiornika (1-2,4),
- z położeniem środkowym odpowietrzonym: zamknięta droga zasilania (1) podczas gdy otwarte są drogi między odbiornikami a odpowietrzeniami (2-3 , 4-5)
Elektrozawory 5/3 posiadają dwie cewki, przez co bywają przez niektórych „fachowców” błędnie nazywane bistabilnymi. W rzeczywistości posiadają tylko jeden stan stabilny w pozycji środkowej a zmiana pozycji zaworu wymaga podania napięcia na odpowiednią cewkę.
